Dzisiaj jest: 29.11.2023
Imieniny: Błażeja, Waltera, Fryderyka

Twierdza

Miejscowość:

Budowę twierdzy rozpoczął w XVI w. Abraham II Zbąski, a kontynuował i ukończył w r. 1627 jego wnuk Abraham Ciświcki – kasztelan śremski. Twierdza ta była czymś w rodzaju obronno – reprezentacyjnego założenia typu „palazzo in fortezza”. W jej obrębie mieścił się zamek, ogród włoski i budynki gospodarcze. Spustoszona przez wojska szwedzkie dwukrotnie: w 1655 i 1706 r. Opuszczony zamek, który popadł w ruinę został rozebrany w 1908 r. przez niemieckich właścicieli Zbąszynia. Twierdzę o pow. ok. 8 tys. m² pierwotnie założono na planie prostokąta o wym. 250 m x 350 m, otoczono i umocniono koroną wałów ziemnych w tzw. układzie staro holenderskim z czterema ostro zakończonymi bastionami w narożach (obecnie bastion pd. – wsch. najlepiej zachowany).

 


Twierdza zlokalizowana na zach. od Rynku, nad brzegiem Jez. Zbąszyńskiego. Od pd. i wsch. otoczona bagnistymi łąkami. Wjazd od strony północnej. Pośrodku wału północnego ocalała obronna wieża wjazdowa, dawniej poprzedzona krytym przejazdem i murowaną bramą, które uległy zniszczeniu w 2 poł. XIX w. Po obu stronach wieży wał wzmocniony murami oporowymi, z których wsch. wewnętrzny odcinek z XVI w. posiada wejście do piwnicy o sklepieniu kolebkowym. W zach. części wału północnego występują trzy dostępne podziemne pomieszczenia z przedsionkiem, o sklepieniu kolebkowym. Tutaj w roku 1996 swoją siedzibę znalazł znany z ciekawych inicjatyw kulturalnych klub „Kazamaty”. W pobliżu znajduje się przebudowany budynek gospodarczy z 1 poł. XIX w. (murowany, otynkowany, parterowy, dwutraktowy, na wysokim podmurowaniu, nakryty dachem naczółkowym) i budynek dawnego browaru o wnętrzu, które dzielą dwa filary i zdobi sklepienie kolebkowe z lunetami. Działają tutaj hotel i restauracja.
 
Wieża wjazdowa, czyli tzw. wieża bramna została wzniesiona w 3 ćw. XVI w. Remontowana w 1806 r. W 1916 r. rekonstrukcji poddano (po pożarze z końca XIX w.) dach z wieżyczką i korony muru. Na lata 1964 – 1965 przypadł okres konserwacji i adaptacji jej wnętrza na cele muzealne. Wieża bramna to budynek późnorenesansowy, murowany, otynkowany. Wzniesiony na planie kwadratu. Trzykondygnacyjny (środkowa kondygnacja wyższa). Bramę przejazdową sklepia kolebka z arkadowymi otworami. Arkada bramy od pd. ujęta pilastrami i profilowanym gzymsem, nad którym małe obeliski. Okna prostokątne – od pd. odmurowane na nowo, wg pierwotnych śladów, od płn. przebite w miejscu dawnych otworów strzelniczych. Kondygnacje wieży oddzielone gzymsami i renesansowym fryzem elewacji, na narożach pilastrowane. Dach namiotowy, kryty dachówką, rekonstruowany w roku 1916 na wzór tego z 1806 r. Na czubku wieżyczka o dwóch prześwitach i chorągiewka, na niej data 1806 z literami SG (Stefan Garczyński) i 1916 z lietrami HK (Hedwig Klitzing). Od strony pd. nad otworem bramy zachowana kamienna tablica fundacyjna odnosząca się do Abrahama II Zbąskiego i Abrahama Ciświckiego z datą ukończenia budowy 30 X 1627 r. Ponad tablicą fragment kartusza  rowerkowego z herbami Łodzia Opalińskich i Dryja Orzelskich. Nieco wyżej nadniszczone herby Wieniawa Ciświckich i Nałęcz Zbąskich oraz figurka rycerza, która wieńczy kartusz. W jednym z przylegających do wieży murów znajduje się wejście do piwnicy. Do wieży bramnej prowadzi most przez dawną fosę, zasilaną z pobliskiej Rz. Obry.
 
W obrębie twierdzy rozciąga się założony w 1706 r. park, który pierwotnie uchodził za ogród włoski z gankiem i fontannami. W XVIII w. Edward Garczyński utworzył zachowany po części do dziś ogród francuski, który charakteryzuje regularne półkoliste zamknięcie. Ogród otacza podwójny w części wsch. i potrójny w części zach. szpaler grabowy. W 1 poł. XIX w. wokół ogrodu założono park krajobrazowy o pow. 15,0 ha (istnieje do dziś). Zachował się w nim ciekawy drzewostan, szpalery grabowe i aleja daglezji, a także kamienne kompozycje powstałe w czasie organizowanych plenerów plastycznych i dwa postumenty pod rzeźby ogrodowe o treści mitologicznej (prawdopodobnie z XVIII w.). Wały twierdzy porastają okazałe dęby (najgrubszy z nich osiągnął obw. 560 cm. Najstarsze z nich ocenia się na 250 – 300 lat). Na skraju parku funkcjonują: ośrodek wypoczynkowy, hotel i kąpielisko.

 

Lokalizacja na mapie:

Projekt i realizacja: Agencja Reklamowa Inter Promotion | © Copyright TurystykaPNT.pl 2012

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies

Portal współfinansowany przez UE

Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach działania "Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju" 
- mały projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013